Prostaat Arterie Embolisatie
PAE (Prostaat Arterie Embolisatie) is een relatief nieuwe procedure voor de behandeling van een goedaardige vergroting van de prostaat, ook wel Benigne Prostaat Hyperplasie (BPH) genoemd. Op deze pagina geven we antwoord op de 10 meest gestelde vragen over PAE. Zo bent u goed voorbereid voor een eventuele persoonlijke afspraak of een PAE-behandeling.
1. Welke functie heeft de prostaat?
De prostaat is een klier die bij de man vlak onder de blaas, om de urinebuis (plasbuis) heen zit. De klier is ongeveer net zo groot als een walnoot. De prostaat heeft als functie de productie van zaadvocht en het vervoer van zaadcellen. Dit betekent dat bij een zaadlozing de zaadcellen in het prostaatvocht naar buiten komen.
2. Wat is Benigne Prostaat Hyperplasie of BPH?
Benigne Prostaat Hyperplasie (BPH) is de medische term voor een goedaardige vergroting van de prostaat. Een vergroting die dus niet wordt veroorzaakt door kanker. Bij BPH zet de ‘ring’ van de prostaat, die om de plasbuis ligt, uit. Hierdoor komt de urineleider geleidelijk steeds meer ‘klem’ te zitten en raakt hij vernauwd. Daardoor ontstaat een slappe straal. Het kan ook zijn dat het moeilijker wordt de urine op te houden of dat de plasfrequentie overdag en/of ’s nachts hoger wordt. Dit komt omdat de blaas geïrriteerd en verdikt raakt doordat hij zo hard moet werken om de urine langs de vergrote prostaat te persen (voor meer uitleg zie ook plasklachten). BPH is een aandoening die bij veel mannen voorkomt. Maar liefst 1 op de 3 mannen van 50 jaar en ouder krijgt er mee te maken.
3. Is BPH ernstig?
BPH is een relatief onschuldig aandoening waar u zich niet meteen zorgen over hoeft te maken. Maar let op: u moet er ook niet te lichtzinnig over denken. Ten eerste is het zonde als de plasklachten uw leven negatief gaan beïnvloeden, dat is niet nodig want er is van alles aan te doen. Daarbij komt: als u te lang met de plasklachten blijft lopen worden ze geleidelijk steeds erger en wordt het voor de uroloog steeds moeilijker u goed te behandelen. Door de langzame groei van de prostaat kan het ook ineens gebeuren dat het helemaal niet meer lukt om te plassen. In dat geval heeft u, tijdelijk of voor een langere tijd, een katheter nodig en dat is vervelend. Trek dus op tijd aan de bel.
4. Wat zijn de symptomen van BPH?
Als BPH ontstaat, is de kans groot dat u te maken krijgt met één of meer van de volgende klachten:
- Problemen om te beginnen met plassen (niet goed op gang kunnen komen)
- Vaker naar het toilet moeten voor kleinere hoeveelheden urine.
- Na het plassen onbedoeld nadruppelen.
- Plassen met een zwakke straal.
- Plassen met een onderbroken straal.
- Grote aandrang; het gevoel dat u ‘heel erg moet’, zelfs na het plassen.
- Het gevoel dat uw blaas na het plassen niet leeg is.
- Nycturie; u moet ’s nachts regelmatig uit bed om te plassen.
- Incontinentie; u kunt uw plas moeilijk of niet meer ophouden.
- Impotentie; u hebt regelmatig problemen bij het krijgen of houden van een erectie.
5. Is BPH goed te behandelen?
Ja. In principe is BPH goed te behandelen, al hangt de soort behandeling (én het succes daarvan) wel erg af van hoe lang u de klachten al hebt en hoe erg die zijn. Als u eenmaal de diagnose BPH hebt, worden vaak één of meer van de volgende behandelingen voorgesteld:
- Samen met de arts kijkt u of aanpassing van uw levensstijl de klachten wellicht kunnen verminderen.
- U krijgt mogelijk medicijnen, zoals alfablokkers, 5-alfa-reductaseremmers of anticholinergica, eveneens om de symptomen te verminderen en om de urinestroom te verbeteren.
- Als erectiestoornissen ook tot uw klachten behoren, kan het zijn dat u PDE5-remmers krijgt voorgeschreven.
- Als bijwerkingen van deze behandelingen te groot zijn, of als ze niet het gewenste succes bereiken, wordt ook vaak gekozen voor de standaard chirurgische behandeling ‘transurethrale resectie van de prostaat’ (TURP). Dit houdt in dat een uroloog weefsel van de prostaat weghaalt via de urinebuis, zodat de urineleider niet meer (of minder) wordt dichtgedrukt. Een TURP kan ook gedaan worden met laser of met een harde waterstraal. Het nadeel van chirurgische behandelingen is dat ze bijwerkingen en complicaties kunnen veroorzaken. Tot wel 90% van de patiënten ervaart na een TURP bjivoorbeeld een droog orgasme, doordat sperma ‘de verkeerde kant op’ gaat bij het klaarkomen. Andere klachten die minder vaak voorkomen, zijn infecties, plasproblemen, langdurig bloedverlies bij de urine en erectiestoornissen.
- Een relatief nieuwe en veel minder ingrijpende behandeling waar steeds vaker voor gekozen wordt, is PAE.
6. Wat is PAE?
PAE staat voor Prostaat Arterie Embolisatie. Deze methode is in Portugal ontwikkeld door interventieradioloog prof. João Bexiga Martins Pisco en wordt inmiddels als een van de standaard behandeling aangeboden. PAE is minimaal invasief, vereist geen narcose en kan het levenslange gebruik van medicatie of chirurgische ingrepen voorkomen. Tegelijkertijd treden er slechts zelden bijwerkingen op. Bij PAE wordt de patiënt alleen onder plaatselijke verdoving behandeld in een halve dagopname.
7. Wat gebeurt er bij een PAE-behandeling?
De PAE-methode omvat de volgende stappen:
- Eerst brengt de interventieradioloog een werkbuisje in de slagader van de lies of pols.
- Hierna wordt er een microkatheter (een minibuisje) door dit werkbuisje geschoven, totdat die uitkomt bij uw prostaatslagader.
- Eenmaal daar wordt een embolisatie uitgevoerd. Eenvoudig gezegd betekent dit dat de hoofdaders van de prostaat worden dichtgemaakt. Dit gebeurt met bolletjes van medisch kunststof. Deze bolletjes lopen vast in de kleine vaatjes rond de prostaat, waardoor ze dicht gaan zitten. Dit kunststof materiaal is overigens volledig veilig, het wordt al tientallen jaren gebruikt in de gezondheidszorg, het laat geen gifstoffen los, en als het eenmaal vast zit kan niet meer verplaatsen.
- Doordat de slagaders van de prostaat nu afgesloten zijn krijgt de prostaat onvoldoende bloed. Dit zorgt ervoor dat het orgaan (geleidelijk) gaat krimpen en dat uw plasbuis weer de ruimte krijgt.
8. Hoe lang duurt een PAE-behandeling?
De behandeling zelf duurt tussen de 60 en 120 minuten.
9. Wat zijn de voordelen van de PAE-methode?
- PAE en TURP hebben vergelijkbare uitkomsten qua afname van klachten (gemeten volgens internationaal gestandaardiseerde vragenlijst scores), het voordeel is dat de PAE minder bijwerkingen of complicaties veroorzaakt.
- De behandeling vindt plaats onder lokale verdoving. Er is dus geen algehele narcose nodig.
- Het is veel minder ingrijpend doordat er geen weefsel verwijderd hoeft te worden.
- Als de behandeling succesvol is verlopen kunt u de urologische medicatie na ongeveer 3 tot 6 maanden allemaal stoppen en is een chirurgische ingreep niet meer nodig.
- U hoeft niet opgenomen te worden en kunt de dag na de behandeling weer aan het werk.
- Let wel: de prostaat blijft altijd groeien, dus welke behandeling u ook ondergaat voor BPH, na 5 tot 10 jaar moet er vaak opnieuw weer iets gebeuren.
10. Kan ik altijd kiezen voor een PAE?
Nee. Of u in aanmerking komt voor PAE is afhankelijk van wat er precies aan de hand is met uw prostaat. Een PAE kan bijvoorbeeld niet als de prostaat heel klein is. Ook kan een PAE niet plaatsvinden als de bloedvaten niet goed open, of erg afwijkend van beloop zijn. Onze artsen zullen uw specifieke situatie beoordelen, zo nodig een MRI van uw prostaat en uw bloedvaten maken en u adviseren over het best passende behandelplan voor uw specifieke situatie.